พุทธวจน

โอกาสเกิดเป็นมนุษย์: เปรียบดังเต่าตาบอดสอดคอผ่านแอกไม้

โอกาสเกิดเป็นมนุษย์: เปรียบดังเต่าตาบอดสอดคอผ่านแอกไม้

สารบัญ

หากคุณเคยรู้สึกว่าชีวิตเต็มไปด้วยความเหน็ดเหนื่อย ซับซ้อน หรือบางครั้งไร้ความหมาย บทความนี้อาจทำให้คุณเปลี่ยนมุมมองอย่างสิ้นเชิง — ลองคิดดูว่า หากโอกาสในการได้เกิดเป็น "มนุษย์" มีความเป็นไปได้น้อยเสียยิ่งกว่าการที่ "เต่าตาบอด" จะโผล่ขึ้นจากทะเลกว้างทุก ๆ ร้อยปี แล้วสอดหัวผ่านรูเดียวในแอกไม้ที่ลอยอยู่กลางมหาสมุทร สิ่งนี้จะสะท้อนให้เราเห็นคุณค่าแห่งการเกิดมาเพียงครั้งนี้ได้เพียงใด?

เนื้อหาเชิงวิเคราะห์:

ความเปรียบเปรยอันลึกซึ้ง: เต่าตาบอดกับแอกไม้

พระพุทธเจ้าใช้การเปรียบเปรยถึงโอกาสที่เต่าตาบอดจะโผล่ขึ้นมายังผิวน้ำทุก ๆ ร้อยปี และสอดหัวเข้าไปในรูแอกไม้เพียงรูเดียว — เพื่อให้เห็นว่า การได้เกิดเป็นมนุษย์นั้นยากเย็นเพียงใด เป็นการเปรียบเทียบที่สื่อถึง "โอกาสที่เกือบเป็นศูนย์" ไม่ใช่แค่ยาก แต่แทบจะเป็นไปไม่ได้เลย

สามสิ่งที่เกิดขึ้นได้ยากยิ่ง

พระพุทธองค์ทรงแสดงว่า สิ่งสามประการที่ยากจะบังเกิดขึ้นพร้อมกัน ได้แก่:

  1. การได้เกิดเป็นมนุษย์

  2. การเกิดขึ้นของพระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ

  3. การที่ธรรมวินัยของพระตถาคตจะแผ่ไพศาลอยู่ในโลก

ในขณะที่เราในเวลานี้ "มีความเป็นมนุษย์แล้ว", "พระตถาคตก็ได้อุบัติขึ้นแล้วในอดีตไม่นาน", และ "ธรรมวินัยของพระองค์ก็ยังคงมีอยู่ในโลก" เราจึงอยู่ในช่วงเวลาที่เหมาะสมอย่างยิ่งในการแสวงหาความหลุดพ้น

ชีวิตมนุษย์ไม่ใช่แค่การเกิดมา

การเกิดเป็นมนุษย์ ไม่ใช่เพียงแค่การมีร่างกายมนุษย์เท่านั้น หากแต่หมายถึงการมีปัญญา มีโอกาสเข้าถึงธรรมะ และมีเสรีภาพพอที่จะเลือกเส้นทางแห่งการปฏิบัติธรรม นั่นคือ "โยคกรรม"—การเพียรปฏิบัติเพื่อให้รู้แจ้งอริยสัจสี่: ทุกข์ เหตุแห่งทุกข์ ความดับทุกข์ และทางสายกลางแห่งความดับทุกข์

คำเตือนจากพระศาสดา

เมื่อสิ่งทั้งสามอันประเสริฐนั้นมาบรรจบกันแล้ว พระพุทธเจ้าทรงย้ำเตือนว่า อย่าได้ละเลยโอกาสอันประเสริฐนี้ เพราะมันอาจไม่หวนกลับมาอีกเลยในกัปหนึ่ง ๆ และหากเราหลงลืมที่จะเพียรพยายามในปัจจุบัน เราอาจพลาดจากโอกาสทองแห่งการพ้นทุกข์ไปอย่างน่าเสียดาย


 

พระสูตรต้นฉบับ (พุทธวจน)


เสียงอ่านหนังสือพุทธวจน ๙ ฉบับ ปฐมธรรม หัวข้อ: โอกาสในการเกิดเป็นมนุษย์นั้นแสนยาก

[โอกาสในการเกิดเป็นมนุษย์นั้นแสนยาก]

-บาลี มหาวาร. สัง. น/ต/แสง

ภิกษุทั้งหลาย ! ถ้าสมมติว่า มหาปฐพีอันใหญ่หลวงนี้ มีน้ำท่วมถึงเป็นอันเดียวกันทั้งหมด; บุรุษคนหนึ่ง ทิ้งแอก (ไม้ไผ่ ?) ซึ่งมีรูเจาะได้เพียงรูเดียวลงไปในน้ำนั้น; ลมตะวันออกพัดให้ลอยไปทางทิศตะวันตก, ลมตะวันตกพัดให้ลอยไปทางทิศตะวันออก, ลมทิศเหนือพัดให้ลอยไปทางทิศใต้, ลมทิศใต้พัดให้ลอยไปทางทิศเหนือ, อยู่ดังนี้ ในน้ำนั้น มีเต่าตัวหนึ่ง ตาบอด ล่วงไปร้อยๆ ปี มันจะผุดขึ้นมาครั้งหนึ่งๆ.

ภิกษุทั้งหลาย ! เธอทั้งหลาย จะสำคัญความข้อนี้ว่าอย่างไร; จะเป็นไปได้ไหม ที่เต่าตาบอด ร้อยปีจึงจะผุดขึ้นสักครั้งหนึ่ง จะพึงยื่นคอเข้าไปในรูซึ่งมีอยู่เพียงรูเดียวในแอกนั้น ? "ข้อนี้ยากที่จะเป็นไปได้ พระเจ้าข้า ! ที่เต่าตาบอดนั้น ร้อยปีผุดขึ้นเพียงครั้งเดียว จะพึงยื่นคอเข้าไปในรูซึ่งมีอยู่เพียงรูเดียวในแอกนั้น".

ภิกษุทั้งหลาย ! ยากที่จะเป็นไปได้ ฉันเดียวกัน ที่ใครๆ จะพึงได้ความเป็นมนุษย์; ยากที่จะเป็นไปได้ฉันเดียวกัน ที่ตถาคตผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธะจะเกิดขึ้นในโลก; ยากที่จะเป็นไปได้ ฉันเดียวกัน ที่ธรรมวินัยอันตถาคตประกาศแล้ว จะรุ่งเรืองไปทั่วโลก.

ภิกษุทั้งหลาย ! แต่ว่า บัดนี้ ความเป็นมนุษย์ ก็ได้แล้ว; ตถาคตผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธะก็บังเกิดขึ้นในโลกแล้ว; และธรรมวินัยอันตถาคตประกาศแล้ว ก็รุ่งเรืองไปทั่วโลกแล้ว.

ภิกษุทั้งหลาย ! เพราะเหตุนั้น ในกรณีนี้ พวกเธอพึงกระทำโยคกรรม เพื่อให้รู้ว่า "นี้ ทุกข์; นี้ เหตุให้เกิดทุกข์; นี้ ความดับแห่งทุกข์; นี้ หนทางให้ถึงความดับแห่งทุกข์" ดังนี้ เถิด.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *