โสดาบันประเสริฐกว่าเจ้าจักรพรรดิ: บทวิเคราะห์จากพระสูตรพุทธวจน
ความสำเร็จในโลกเทียบไม่ได้กับความปลอดภัยจากอบาย
ในยุคที่ใครๆ ก็พูดถึงความสำเร็จ ความมั่งคั่ง และการครอบครองโลก เราอาจหลงลืมไปว่า ยังมีสิ่งหนึ่งที่สูงกว่านั้น คือ "ความไม่ตกอบาย" พระสูตรหนึ่งในพุทธวจนได้นำเสนอภาพเปรียบเทียบที่ชัดเจนระหว่าง "พระเจ้าจักรพรรดิผู้ยิ่งใหญ่แห่งโลกทั้ง 4 ทวีป" กับ "อริยสาวกผู้เป็นโสดาบัน" ว่าใครคือผู้ที่แท้จริงแล้วประเสริฐกว่ากัน
ความยิ่งใหญ่ของพระเจ้าจักรพรรดิ
ตามพระสูตร มหาวาร. สํ. ๑๙/๔๒๘/๑๔๑๑ พระเจ้าจักรพรรดิผู้ครอง 4 ทวีป ครอบครองกามคุณทั้งห้า ได้เสวยทิพยสมบัติในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์อย่างเอิบอิ่มเปี่ยมล้น ด้วยบริวารอัปสรและสวนนันทวัน แต่ถึงกระนั้น เมื่อสิ้นชีวิต ท้าวเธอก็ยัง ไม่พ้นจากอบาย ได้แก่:
นรก
กำเนิดเดรัจฉาน
เปรตวิสัย
ทุคติ วินิบาต
พระสูตรชี้ชัดว่า แม้มีอำนาจหรือสุขทางวัตถุสูงสุด ก็ยังไม่ใช่ความปลอดภัยแท้จริงจากวัฏสงสาร
ความประเสริฐของโสดาบัน
ในขณะที่อริยสาวกผู้เป็นโสดาบัน อาจมีเพียงผ้าปอนๆ ห่มกาย มีข้าวบิณฑบาตเป็นอาหาร แต่กลับมี ธรรม 4 ประการ ที่ทำให้เขา "รอดพ้นจากอบาย" ได้อย่างเด็ดขาด นั่นคือ:
ความเลื่อมใสมั่นคงในพระพุทธเจ้า
ความเลื่อมใสมั่นคงในพระธรรม
ความเลื่อมใสมั่นคงในพระสงฆ์
ศีลอันเป็นที่พอใจของอริยเจ้า
ธรรม 4 ประการนี้เอง ที่เป็นหลักประกันความไม่ตกต่ำอีกของโสดาบัน ไม่ว่าโลกภายนอกจะยากจนแค่ไหนก็ตาม
"การได้ครอบครอง 4 ทวีป ยังไม่เท่าหนึ่งในสิบหกส่วนของการได้ธรรม 4 ประการนี้"
โสดาบัน = ผู้ไม่ตกต่ำอีกในภพหน้า
ในพระสูตรอื่นๆ เช่น ปฐมธรรม และ ภพภูมิ ยังยืนยันว่า โสดาบันเป็นผู้มีปกติไม่ตกไปสู่อบายอีกเลย เป็นผู้แน่นอนแล้วว่าจะตรัสรู้ในอนาคตกาล ซึ่งตรงกันกับคำว่า "สังเวยิถะปริโยสานัง" (จะถึงที่สุดแห่งทุกข์โดยแน่นอน)
การเป็นโสดาบันจึงไม่ใช่แค่ความก้าวหน้าในธรรม แต่คือ ชัยชนะที่ยิ่งใหญ่กว่าทุกสมบัติในสวรรค์และโลกมนุษย์
ทำอย่างไรถึงจะเป็นโสดาบัน?
เส้นทางแห่งโสดาบัน ไม่ได้เริ่มจากการถือศีลหรือบวชเสมอไป แต่เริ่มจาก การฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า หรืออริยสาวกผู้กล่าวธรรมตามพุทธวจน เมื่อได้ฟังอย่างถูกต้อง ก็เกิดความเลื่อมใสในพุทธ ธรรม สงฆ์ จนถึงการรักษาศีลโดยสมัครใจด้วยศรัทธา ไม่ใช่เพราะความกลัวหรือความเคยชิน
คำว่า "อริยสาวกในธรรมวินัยนี้" จึงหมายถึงผู้ที่มีปฏิปทาตามพุทธวจนอย่างแท้จริง ไม่ใช่แค่เรียกตัวเองว่าพุทธโดยเชื้อชาติหรือพิธีกรรม
สรุป: โสดาบันประเสริฐกว่าเจ้าจักรพรรดิ เพราะ...
เจ้าจักรพรรดิยังไม่พ้นอบาย
โสดาบันพ้นอบายแน่นอน
ทรัพย์สินและอำนาจไม่อาจซื้อความพ้นทุกข์ได้
ธรรม 4 ประการคือเกราะป้องกันตกต่ำแห่งวัฏสงสาร
"อย่ามัวหลงไล่ล่าความสำเร็จที่พาไปสู่อบาย จงหันกลับมาหาธรรมที่พาให้พ้นไปจากอบายโดยสิ้นเชิง"
บทความอื่นที่น่าสนใจ:
แหล่งอ้างอิง:
E-Tipitaka: https://etipitaka.com
วัดนาป่าพง: https://watnapp.com
พระสูตรต้นฉบับ (พุทธวจน เล่มเล็ก ฉบับที่ 9)
[ความเป็นโสดาบัน ประเสริฐกว่าเป็นพระเจ้าจักรพรรดิ]
-บาลี มหาวาร. สํ. ๑๙/๔๒๘/๑๔๑๑.ภิกษุทั้งหลาย ! แม้พระเจ้าจักรพรรดิ ได้ครองความเป็นใหญ่ยิ่งแห่งทวีปทั้ง ๔ เบื้องหน้าจากการตายเพราะการแตกทำลายแห่งกาย อาจได้เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เป็นสหายอยู่ร่วมกับเหล่าเทวดาชั้นดาวดึงส์ ถูกแวดล้อมอยู่ด้วยหมู่นางอัปษร ในสวนนันทวัน ท้าวเธอเป็นผู้เอิบอิ่มเพียบพร้อมด้วยกามคุณทั้งห้าอันเป็นของทิพย์อย่างนี้ก็ตาม, แต่กระนั้น ท้าวเธอก็ยังรอดพ้นไปไม่ได้ จากนรก จากกำเนิดเดรัจฉาน จากวิสัยแห่งเปรต และจากอบาย ทุคติ วินิบาต.ภิกษุทั้งหลาย ! ส่วนอริยสาวกในธรรมวินัยนี้ แม้เป็นผู้ยังอัตตภาพให้พอเป็นไปด้วยคำข้าวที่ได้มาจากบิณฑบาตด้วยปลีแข้งของตนเอง พันกายด้วยการนุ่งห่มผ้าปอนๆ ไม่มีชาย, หากแต่ว่าเป็นผู้ประกอบพร้อมแล้ว ด้วยธรรม ๔ ประการ เธอก็ยังสามารถ รอดพ้นเสียได้ จากนรก จากกำเนิดเดรัจฉาน จากวิสัยแห่งเปรต และจากอบาย ทุคติ วินิบาต.ภิกษุทั้งหลาย ! ธรรม ๔ ประการนั้นเป็นไฉน ? ๔ ประการคือ อริยสาวกในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ประกอบพร้อมแล้ว ด้วยความเลื่อมใสอันหยั่งลงมั่น ไม่หวั่นไหว ในองค์พระพุทธเจ้า... ในองค์พระธรรม... ในองค์พระสงฆ์... เป็นผู้ประกอบพร้อมแล้วด้วยศีลทั้งหลาย ชนิดเป็นที่พอใจเหล่าอริยเจ้า อันเป็นศีลที่ไม่ขาด ไม่ทะลุ ไม่ด่าง ไม่พร้อย... ดังนี้.ภิกษุทั้งหลาย ! ระหว่างการได้ทวีปทั้ง ๔ กับการได้ธรรม ๔ ประการนี้นั้น การได้ทวีปทั้ง ๔ มีค่าไม่ถึงเสี้ยวที่สิบหก ของการได้ธรรม ๔ ประการนี้ เลย.
