ตอบแทนพระคุณแม่ อย่างแท้จริง ด้วยธรรมของพระพุทธเจ้า
เมื่อถึงวันที่ 12 สิงหาคมของทุกปี ลูกๆ หลายคนต่างแสดงความรักต่อคุณแม่ด้วยพวงมาลัยดอกมะลิ การ์ด และคำบอกรัก แต่เคยถามตนเองหรือไม่ว่า... สิ่งเหล่านี้ "ตอบแทนบุญคุณคุณแม่" ได้จริงหรือ?
ในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะ พระสูตรจากพุทธวจน ซึ่งเป็นคำสอนที่ออกจากพระโอษฐ์โดยตรง พระพุทธเจ้าทรงแสดงถึงการตอบแทนคุณมารดาไว้อย่างลึกซึ้ง และต่างไปจากที่เราเข้าใจกันทั่วไป
"ภิกษุทั้งหลาย ! บุตรพึงประคับประคองมารดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง พึงประคับประคองบิดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง เขามีอายุมีชีวิตอยู่ตลอดร้อยปี และเขาพึงปฏิบัติท่านทั้งสองนั้นด้วยการอบกลิ่น การนวด การให้อาบน้ำและการดัด และท่านทั้งสองนั้น พึงถ่ายอุจจาระปัสสาวะบนบ่าทั้งสองของเขานั่นแหละ. ภิกษุทั้งหลาย ! การกระทำอย่างนั้นยังไม่ชื่อว่า อันบุตรทำแล้ว หรือทำตอบแทนแล้ว แก่มารดาบิดาเลย."
แล้วอย่างไรจึงจะชื่อว่า "ตอบแทนแล้ว" ตามคำพระพุทธเจ้า?
วิธีตอบแทนคุณแม่อย่างแท้จริง ตามพระพุทธเจ้า
ทำให้แม่ตั้งมั่นในศรัทธา ศีล จาคะ ปัญญา
ในพระสูตรจากอังคุตตรนิกาย พระองค์ตรัสว่า การตอบแทนคุณบิดามารดาที่แท้จริงต้องนำพาท่านเข้าสู่ธรรม ดังนี้:
ทำให้มารดาบิดาผู้ไม่มีศรัทธา → ตั้งมั่นในศรัทธา
ผู้ทุศีล → ตั้งมั่นในศีล
ผู้ตระหนี่ → ตั้งมั่นในการบริจาค (จาคะ)
ผู้ไม่มีปัญญา → ตั้งมั่นในปัญญา
“เช่นนี้แล... จึงชื่อว่า ‘ตอบแทนแล้ว’ อย่างยิ่ง”
อ่านเพิ่มเติม: การตอบแทนบุญคุณตามพุทธวจน
พระคุณแม่...ใหญ่หลวงดั่งมหาสมุทร
มารดา คือผู้ให้ชีวิต และเสียสละยิ่งใหญ่
ในพุทธวจน มีการกล่าวถึงภาระอันยิ่งใหญ่ของมารดาว่า
"
ภิกษุทั้งหลาย ! มารดา ย่อมบริหารสัตว์ที่เกิดในครรภ์นั้น ด้วยความเป็นห่วงอย่างใหญ่หลวง เป็นภาระหนัก ตลอดเวลาเก้าเดือนบ้าง สิบเดือนบ้าง. ภิกษุทั้งหลาย ! เมื่อล่วงไปเก้าเดือนหรือสิบเดือน, มารดา ย่อมคลอดบุตรนั้นด้วยความเป็นห่วงอย่างใหญ่หลวง เป็นภาระหนัก; ได้เลี้ยงซึ่งบุตรอันเกิดแล้วนั้น ด้วยโลหิตของตนเอง.
ภิกษุทั้งหลาย ! ในวินัยของพระอริยเจ้า คำว่า “โลหิต” นี้ หมายถึงน้ำนมของมารดา."
คำว่า “โลหิต” ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงเลือดเท่านั้น แต่คือสิ่งที่มาจากเลือด—น้ำนม ที่มารดาเสียสละแม้ส่วนหนึ่งของร่างกายเพื่อเลี้ยงดูลูกให้เติบโต
อ่านเพิ่มเติม: พระคุณมารดาในพุทธวจน
- พุทธวจน เล่มที่ 9 หน้าที่ 275
แบบอย่างของผู้เลี้ยงดูมารดาบิดา
ท้าวสักกะ เทพเจ้าแห่งดาวดึงส์ ก็เคยเป็นลูกกตัญญู
“เราพึงเลี้ยงมารดาบิดาจนตลอดชีวิต”
นี่คือหนึ่งในวัตร 7 ประการที่ชายธรรมดาผู้หนึ่งปฏิบัติอย่างเคร่งครัด จนทำให้บารมีสั่งสมถึงขั้นเป็น "ท้าวสักกะ" ผู้เป็นใหญ่ในหมู่เทพ
- พุทธวจน เล่มที่ 11 หน้าที่ 320
สรุป: ของขวัญวันแม่ที่ดีที่สุดในโลก
การมอบดอกมะลิ การพาแม่ไปกินข้าว หรือการซื้อของขวัญ ล้วนเป็นสิ่งดี
แต่หากอยากให้ถึง “ใจ” ของพระพุทธศาสนาแท้ สิ่งที่ลูกจะทำได้ดีที่สุด คือ
“น้อมนำแม่เข้าสู่ธรรม”
เพราะนั่นคือของขวัญที่ทำให้ท่านพ้นจากความทุกข์อย่างแท้จริง และเป็นการตอบแทนที่แม้พระพุทธเจ้ายังตรัสว่า “ตอบแทนแล้วอย่างยิ่ง”
บทความอื่นที่น่าสนใจ:
แหล่งอ้างอิง:
E-Tipitaka: https://etipitaka.com
วัดนาป่าพง: https://watnapp.com/
พระสูตรต้นฉบับ (พุทธวจน)
[การตอบแทนคุณมารดาบิดาอย่างสูงสุด]
-บาลี ทุก. อํ. ๒๐/๗๘/๒๗๘.ภิกษุทั้งหลาย ! เรากล่าวการกระทำตอบแทน ไม่ได้ง่ายแก่ท่านทั้งสอง. ท่านทั้งสองนั้นคือใคร ? คือ ๑. มารดา ๒. บิดาภิกษุทั้งหลาย ! บุตรพึงประคับประคองมารดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง พึงประคับประคองบิดาด้วยบ่าข้างหนึ่ง เขามีอายุมีชีวิตอยู่ตลอดร้อยปี และเขาพึงปฏิบัติท่านทั้งสองนั้นด้วยการอบกลิ่น การนวด การให้อาบน้ำและการดัด และท่านทั้งสองนั้น พึงถ่ายอุจจาระปัสสาวะบนบ่าทั้งสองของเขานั่นแหละ. ภิกษุทั้งหลาย ! การกระทำอย่างนั้นยังไม่ชื่อว่า อันบุตรทำแล้ว หรือทำตอบแทนแล้ว แก่มารดาบิดาเลย.ภิกษุทั้งหลาย ! อนึ่ง บุตรพึงสถาปนามารดาบิดาในราชสมบัติ อันเป็นอิสราธิปัตย์ ในแผ่นดินใหญ่อันมีรตนะ ๗ ประการ มากหลายเช่นนี้ การกระทำกิจอย่างนั้น ยังไม่ชื่อว่าอันบุตรทำแล้ว หรือทำตอบแทนแล้วแก่มารดาบิดาเลย. ข้อนั้นเพราะเหตุไร ? เพราะมารดาบิดามีอุปการะมาก บำรุงเลี้ยง แสดงโลกนี้แก่บุตรทั้งหลาย.ส่วนบุตรคนใด ยังมารดาบิดาผู้ไม่มีศรัทธา ให้สมาทานตั้งมั่นในสัทธาสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยศรัทธา).ยังมารดาบิดาผู้ทุศีล ให้สมาทานตั้งมั่นใน สีลสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยศีล).ยังมารดาบิดาผู้มีความตระหนี่ ให้สมาทานตั้งมั่นในจาคสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยการบริจาค).ยังมารดาบิดาทรามปัญญา ให้สมาทานตั้งมั่นในปัญญาสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยปัญญา).ภิกษุทั้งหลาย ! ด้วยเหตุมีประมาณเท่านี้แล การกระทำอย่างนั้นย่อมชื่อว่า อันบุตรนั้นทำแล้ว และทำตอบแทนแล้ว แก่มารดาบิดา.
