หนังสือพุทธวจนเล่มเล็ก ฉบับที่ 17 เรื่อง : จิต มโน วิญญาณ

หนังสือพุทธวจนเล่มเล็ก ฉบับที่ 17
เรื่อง: จิต มโน วิญญาณ
หมวดธรรม: เปิดธรรมที่ถูกปิด
สืบค้นและเรียบเรียงโดย: พระอาจารย์คึกฤทธิ์ โสตฺถิผโล (วัดนาป่าพง)

เนื้อหาโดยสังเขป

หนังสือเล่มนี้คือการเปิดเผยความจริงเกี่ยวกับ “จิต มโน วิญญาณ” ตามพุทธวจน โดยอาศัยคำตรัสของพระพุทธเจ้าเท่านั้น มิใช่ความเห็นหรือคำอธิบายเพิ่มเติมจากสาวกหรือนักปราชญ์ภายหลัง

พระพุทธองค์ทรงชี้ให้เห็นว่า “จิต มโน วิญญาณ” แม้จะถูกเรียกด้วยชื่อที่ต่างกัน แต่ล้วนเป็นสิ่งเดียวกันในแง่ของกระบวนการเกิด–ดับอย่างต่อเนื่อง ไม่เที่ยง เปลี่ยนแปลงเร็ว และไม่ใช่ตัวตนถาวร ดังเปรียบไว้กับวานรที่ไต่กิ่งไม้ — ไม่หยุดนิ่งแม้ขณะเดียว

นอกจากนี้ ยังแจกแจงความหมายของวิญญาณว่าเป็นธรรมที่อาศัยปัจจัยจึงเกิดขึ้น มิได้เกิดขึ้นลอยๆ โดยระบุชัดเจนว่าการเกิดของวิญญาณนั้นสัมพันธ์กับ “ตา–หู–จมูก–ลิ้น–กาย–ใจ” และอารมณ์ที่มากระทบ เมื่อหมดปัจจัย วิญญาณย่อมไม่เกิด

จุดเด่นของหนังสือเล่มนี้

• ❝ รวบรวมพุทธพจน์เกี่ยวกับจิต มโน วิญญาณ โดยไม่มีคำเสริมแต่งจากภายนอก ❞

• ❝ อธิบายชัดเจนว่าจิตเปลี่ยนแปลงรวดเร็วเพียงใด และไม่ใช่สิ่งที่ควรยึดถือ ❞

• ❝ ให้หลักในการพิจารณาเพื่อนำไปสู่การวางจิต และความเบื่อหน่ายในขันธ์ทั้งหลาย ❞

ตัวอย่างพระสูตรที่น่าสนใจ

“สิ่งที่เรียกกันว่าจิต มโน วิญญาณ ดวงหนึ่งเกิดขึ้น ดวงหนึ่งดับไป ตลอดวัน ตลอดคืน”
— นิทานวรรค สังยุตตนิกาย ๑๖/๑๑๕/๒๓๒

เหมาะสำหรับ

• ผู้เริ่มต้นศึกษาพุทธวจนที่อยากเข้าใจธรรมะจากพระโอษฐ์แท้ๆ

• ผู้ปฏิบัติธรรมสายพิจารณาอนัตตาและการปล่อยวาง

• ผู้ที่ยังสงสัยว่า “จิตคืออะไร?” และ “เราควรเชื่อในคำว่า ‘ดวงจิตอมตะ’ หรือไม่?”